Kynbótamat

Það kynbótamatskerfi sem notað er í nautgriparækt á Íslandi var tekið í notkun árið 1993. Matið byggir á skilgreindum ræktunarmarkmiðum og eru afurðir lagðar til grundvallar matinu ásamt útlitsdómi.  Notast er við BLUP-einstaklingslíkan sem byggir á öllum tiltækum upplýsingum um grip ásamt upplýsingum um ættingja hans.  Helsti kostur aðferðarinnar er að kynbótaeinkunnir allra gripa verða samanburðarhæfar þar sem tekið er tillit til erfðaframfara í stofninum. 
Vorið 2018 var þetta kerfi endurbætt og í stað mjólkurskeiðsafurða er nú dagsnyt lögð til grundvallar við kynbótamatsútreikninga, svokallað mælidagalíkan. Það líkan er unnið af Jóni Hjalta Eiríkssyni og byggir á MSc-verkefni hans við LbhÍ. Þar voru m.a. metnir erfðastuðlar fyrir mjólkurmagn, fitumagn, próteinmagn og frumutölu á fyrstu þremur mjaltaskeiðum með slembiaðhvarfslíkani. Í ljós kom að arfgengi allra eiginleika reyndist lægst í upphafi mjaltaskeiðs en hæst um eða eftir mitt mjaltaskeið. Þá var arfgengi afurðaeiginleika metið hærra í þessari rannsókn en í eldri rannsóknum á stofninum. 
Tölvudeild Bændasamtaka Íslands annast kynbótamatsútreikninga í nautgriparækt og hefur Elsa Albertsdóttir haft veg og vanda að þeirri vinnu. Útreikningar kynbótamats fyrir endingu hafa verið í höndum Baldurs Helga Benjamínssonar og byggir það mat á feðralíkani.

Frekara lesefni um kynbótamatskerfið má nálgast í eftirfarandi greinum:

Kynbótaskipulag fyrir íslenska kúastofninn 
Nýja kynbótamatskerfið
Nýtt kynbótamat í nautgriparækt
Kynbótamat fyrir endingu mjólkurkúa 
Dagsnyt til grundvallar kynbótaútreikningum 
Erfðastuðlar fyrir íslenskar mjólkurkýr með mælidagalíkani   (á ensku)