Sauðfjárrækt fréttir

Sauðfjársæðingar gengu afar vel fyrir sig þetta árið. Þátttaka var mjög góð, notkunin dreifðist vel á hrútana og veðrið var fremur hagstætt til flutninga og ferðalaga. Sú mikla aukning sem var í þátttöku sæðinga í desember 2023 hélst að mestu en í heild sendu stöðvarnar frá sér um 44.000 skammta. Það er þó um 1.700 skömmtum minna en á síðasta ári. Hver nýtingin er á sæðinu liggur hinsvegar ekki að fullu fyrir að svo stöddu.

Eins og eflaust einhverjir hafa tekið eftir var skráning á sæðingum og fangi endurforrituð í Fjárvís nú á haustdögum. Við bændum blasir nýtt útlit þó viðmótið og skráningarformið sé í grunnin það sama og áður var. Ein breyting var þó gerð á sæðingaskráningunni, hún er sú að ekki er lengur hægt að skrá sæðingu nema haustgögnum hafi verið skilað áður. Sæðingar tilheyra jú næsta framleiðsluári, 2025 og því eðlilegt að búin séu komin yfir á það framleiðsluár svo hægt sé að skrá sæðingar. Síðasti skiladagur haustgagna er eftir sem áður 12. desember. 

Nú styttist í að uppgjör fari fram á DNA sýnum vegna arfgerðargreininga með tilliti til mótstöðu gegn riðu. Eitt af því sem lögð er rík áhersla á er að allir ásettir hrútar landsins séu arfgerðargreindir. Matvælaráðuneytið niðurgreiðir greiningar á öllum ásettum hrútum og því kostar greiningin bóndann á hvern ásettan hrút 300 kr. án vsk, þegar styrkurinn hefur verið dreginn frá greiningarkostnaði.

Nú styttist óðfluga í að ný hrútaskrá renni úr prentvélunum. Útgáfu hennar verður að vanda fylgt eftir með hrútafundum vítt og breytt um landið en fundirnir eru haldnir af búnaðarsamböndunum í samstarfi við RML. Á fundunum verður jafnframt rætt um ræktunarstarfið almennt og opnar umræður um allt sem því tengist.

Hrútaskrá sauðfjársæðingastöðvanna fyrir veturinn 2024-2025 er komin á vefinn. Skráin er á hefðbundnu pdf-formi og hægt er nálgast hana undir "Kynbótastarf -> Sauðfjárrækt -> Hrútaskrá" eða með því að nota hlekkinn hér neðar. Skráin á eftir ylja áhugamönnum um sauðfjárrækt um hjartarætur og við vonum að sauðfjárræktendur og aðrir áhugamenn um sauðfjárrækt njóti lesningarinnar. Prentútgáfa skráarinnar kemur út í næstu viku og verður dreift með hefðbundnum hætti, m.a. á hinum svokölluðu hrútafundum.

Prentun á vorbókum mun hefjast 10. nóvember. RML vill nú bjóða bændum upp á að velja hvenær vorbókin þeirra verður prentuð. Hægt er að velja um þrjá mismunandi prenttíma eftir því hvort menn vilja fá bókina strax að haustbókarskilum loknum eða bíða með prentun þar til búið er að skrá fang og/eða fósturtalningu. Sjálfkrafa stilling hjá öllum er nú að fá bækurnar strax að loknum haustbókarskilum. Þeir sem vilja bíða með prentun þar til búið er að skrá fang og/eða fósturtalningu þurfa því að láta vita af því með að fara inn í Fjárvís, fara inn í valmyndina „Notandi“ og velja „Stillingar“. Undir valmöguleikanum „ Fá vorbók senda frá RML“. Þar er nú hægt að opna valmynd þar sem val er um þrjá möguleika.

Eitt af þeim mikilvægu markmiðum sem landsáætlun um útrýmingu riðu kveður á um er að allir ásettir hrútar landsins séu arfgerðargreindir. Alveg sama þó bændur séu ekki byrjaðir að innleiða verndandi arfgerðir í stofn sinn þá er rík áhersla lögð á að allir hrútar hafi greiningu. Það eru bæði mikilvægar upplýsingar fyrir bændur, ræktunarstarfið og einnig felst í því áframhaldandi leit í stofninum að nýjum uppsprettum verndandi og mögulega verndandi arfgerða.

Undanfarið hefur staðið yfir vinna við að koma upplýsingum um feldfé inn í Fjárvís. Upphaf ræktunar á feldeiginleikum í íslensku fé má rekja til áttunda áratugar síðustu aldar, en varð hvergi langlíf nema í Meðallandi. Áhugi á feldfjárrækt hefur þó farið vaxandi síðustu ár og hafa feldfjárhrútar verið í boði á sæðingastöðvunum samfleytt frá árinu 2014. Í Fjárvís hefur ekki verið haldið utan um þetta fé sérstaklega fyrr en nú, að því undanskildu að hægt hefur verið að skrá feldfjárdóma sem birtust í feldgæðayfirliti.

Nú er ætti megnið af dómum haustsins að vera skráð í Fjárvís en þó er minnt á að bændur eru hvattir til að koma öllum óskráðum dómum inn í gagnagruninn fyrir mánudaginn 28. október þannig að gögnin nýtist fyrir kynbótmatsútreikninga og upplýsingar um dómaniðurstöður fyrir hrútaskrá. Ef skoðaðar eru niðurstöður fyrir stöðvahrútana (úttekt 23.10.2024) þá hafa 5.716 synir sæðingahrútanna hlotið dóm. Ef miðað er við úttekt á stöðu stöðvahrútanna fyrir ári síðan eru þetta nálægt 1.500 fleiri dómar í ár. Það kemur reyndar ekki á óvart þar sem þátttaka í sæðingum var mun betri á síðasta ári en árinu á undan.

Nú í haust hefur líflambasala á milli bæja verið talsvert meiri en undanfarin ár og greinilegt að bændur hafa mikinn áhuga á að fjárfesta í líflömbum með spennandi arfgerðir með tilliti til riðunæmis. RML vill beina því til bænda sem eru að kaupa líflömb að gera upp sitt skýrsluhald áður en að þeir samþykkja nýja gripi inn á bæinn.