Sauðfjárrækt fréttir

Þeir sem stefna að því að kaupa eða selja lömb í haust þurfa að hafa í huga að sækja þarf um leyfi hjá Matvælastofnun (MAST) fyrir tilsettan tíma. Frestur til að sækja um söluleyfi er til 1. júlí. Bændur á líflambasölusvæðum hafa fengið söluleyfin ótímabundið. Þeir sem eru með slík leyfi ættu að vera tilgreindir á lista yfir bú með söluleyfi á heimasíðu MAST. Á líflambasölusvæðunum eru það því aðeins þeir bændur sem ekki hafa haft slík leyfi hingað til eða misst þau sem þurfa að muna að sækja um leyfi.

Eins og auglýst var fyrr í vor verður ekki opið fyrir pantanir á sýnatökubúnaði fyrir DNA-sýni í sauðfjárrækt frá 15. júní til 15. ágúst. Þeir bændur sem vilja taka fleiri sýni hjá sér fyrir 15. ágúst þurfa því að hafa hraðar hendur og ganga frá pöntunum nú yfir helgina, en lokað verður fyrir pantanir frá og með mánudeginum 16. júní. Opnað verður aftur fyrir pantanir föstudaginn 15. ágúst.

Síðustu tvö haust hafa hrútar sem farið hafa á sæðingastöð verið prófaðir fyrir bógkreppu með erfðaprófi sem verið hefur í þróun síðustu ár. Prófið er enn sem komið er framkvæmt í Nýja-Sjálandi og því hefur ekki verið raunhæft að prófa alla hrúta áður en þeir koma inn á sæðingastöð vegna þröngs tímaramma. Af þeim hrútum sem voru á sæðingastöðvunum síðasta vetur var búið að prófa fyrir fengitíma nánast alla hrúta sem voru að hefja sinn annan eða þriðja vetur á stöð og megnið af nýju hrútunum en þeir hrútar sem valdir voru á lokametrunum náðist ekki að greina fyrir fengitíma.

Í kjölfar þess að í ljós kom að Fannar 23-925 frá Svínafelli bæri þokugen, sem er erfðavísir sem veldur aukinni frjósemi, voru fleiri hrútar stöðvanna teknir til skoðunar. Hólmsteinn 24-955 frá Brattsholti, sonur Fannars 23-925 hefur nú verið greindur og kom í ljós að hann hefur erft þokugenið frá föður sínum og má því búast við að helmingur afkvæma Hólmsteins beri genið. Nokkrir eldri hrútar eru til skoðunar sem eru að skila dætrum sem búa yfir mikilli frjósemi. Komin er niðurstaða fyrir þá Anga 18-882 frá Borgarfelli, Blossa 16-837 frá Teigi, Gimstein 21-899 frá Þernunesi og Hornstein 22-901 frá Þernunesi en enginn þeirra ber þokugen samkvæmt nýlegum greiningum frá Matís.

Nú er sauðburður vel á veg kominn víðast hvar um landið. Bændur eru margir farnir að prufa nýju burðar- og lambaskráninguna og almennt gengið vel. Aðeins hefur verið óskað eftir frekari leiðbeiningum varðandi skráningarnar og þá sérstaklega fyrir csv-innlesturinn. Því voru útbúnar meðfylgjandi leiðbeiningar þar sem nálgast má upplýsingar um burðar- og lambaskráningu, burðar- og lambayfirlit og csv-innlestur fyrir báðar þessar skráningar. Ef notendur lenda í vandræðum eru þeir hvattir til þess að hafa samband við starfsfólk RML.

Það er greinilegt að bændur ætla ekki að slá slöku við í ræktun gegn riðu þetta árið. Vegna mikils fjölda pantana í síðustu viku þá kláraðist hylkjalagerinn okkar, sem staðsettur er á Sauðárkróki. Ný sending barst til okkar á föstudaginn. Einhverjar tafir urðu á afgreiðslu pantana vegna þessa, en núna hefur öllum pöntunum verið pakkað og þær komnar í póst. Bændur sem pöntuðu sýnatökuhylki í síðustu viku ættu því að fá þau í hendurnar með næstu póstsendingu.

Athugið að mjög mikilvægt að forskrá sýnanúmer í Fjárvís vegna þokugensgreinina. Til að hægt sé að lesa inn niðurstöður á gripina þarf bóndi að forskrá sýnanúmerið undir skráningarflipanum „“forskráning á öðrum arfgerðargreiningum“.

Ef lömb fæðast sem bera hugsanlega einkenni bógkreppu er áfram mikill akkur í því að fá úr þeim DNA sýni. Enn er í þróun erfðapróf fyrir bógkreppu og mikilvægur liður í að bæta það próf er að fá sýni úr lömbum sem örugglega bera þennan erfðagalla. Hvað á að gera ef fæðist vanskapað lamb og grunur er um að það sé vegna bógkreppu? Yfirleitt drepast þessi lömb í burði. Engu að síður er best að gefa þeim lambanúmer og taka úr þeim DNA sýni. Nota má sömu hylki og notuð eru vegna riðuarfgerðargreininga. DNA sýnið er skráð undir „aðrar arfgerðargreiningar“ og Matís skráð sem greiningaraðili.

Vel var mætt á fagfund sauðfjárræktarinnar og á árshátíð sauðfjárbænda sem fram fór laugardaginn 12. apríl á Fosshóteli Húsavík. Báðir viðburðirnir heppnuðust afar vel og eiga heimamenn sérstakt hrós skilið fyrir góðar móttökur og þeirra þátt í undirbúningi. Að vanda voru flutt fjölbreytt erindi á fagfundinum sem fagráð í sauðfjárrækt stóð fyrir og neðst í þessari frétt er hlekkur á upptöku af fundinum.

Út er komin skýrsla frá RML um rekstur og afkomuþróun sauðfjárbúa fyrir árin 2021-2023. Sú skýrsla er unnin út frá rekstrargögnum samtals 198 sauðfjárbúa af landinu öllu. Innlagt dilkakjöt þátttökubúanna var 28,7% af heildarframleiðslu dilkakjöts árið 2023. Það hlutfall, ásamt samanburði á gögnum frá fyrra ári, bendir til að gögnin gefi góða mynd af stöðu og þróun í greininni. Árið 2023 reiknast rekstrarniðurstaða þátttökubúa nokkurn veginn á núlli sem er í fyrsta skipti á verkefnistímanum sem spannar 6 ár.